Αθήνα, 14/12/2016

Η κυρία Άννα Παπαδημητρίου-Τσάτσου δώρισε στο Ίδρυμα Σημίτη το αρχείο του συζύγου της Γιώργου Παπαδημητρίου, ο οποίος σε όλη τη διάρκεια των κυβερνήσεων Σημίτη υπήρξε νομικός συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού. Το Αρχείο του Ιδρύματος Σημίτη επομένως, εμπλουτίζεται με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό (π.χ. από τη νομική επεξεργασία του θέματος των Γερμανικών αποζημιώσεων, ή τις διαβουλεύσεις για το Ευρωσύνταγμα). Το Ίδρυμα Σημίτη ευχαριστεί την κυρία Παπαδημητρίου-Τσάτσου θερμά.

Στον κ. Σωκράτη Κοσμίδη επίσης, που υπήρξε Γενικός Γραμματέας των δύο κυβερνήσεων Σημίτη και ο οποίος παραχώρησε το αρχείο του με υλικό όπου αποτυπώνεται η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, το Ίδρυμα Σημίτη εκφράζει τις θερμές του ευχαριστίες.

Το υλικό των δύο αρχείων θα τύχει της κατάλληλης επεξεργασίας (καταλογογράφηση και φηφιοποίηση), ώστε μελλοντικά να είναι προσβάσιμο μέσω του Αποθετηρίου της ιστοσελίδας μας.

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, εγκαινίασε την έκθεση «Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, 1919-1996 : προσωπική και πολιτική διαδρομή», την Πέμπτη 23 Ιουνίου 2016 και ώρα 13:30 στον χώρο του Περιστυλίου της Βουλής των Ελλήνων.

Το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Σημίτη κλήθηκε να εμπλουτίσει την έκθεση με υλικό, το οποίο να αναδεικνύει την πολύχρονη συνεργασία και παράλληλη πολιτική πορεία του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κωνσταντίνου Σημίτη.

Εκθέσεις, σημειώματα, επιστολές, φωτογραφίες, άρθρα, συνεντεύξεις από την περίοδο που δρούσε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα σε μία ιδιαίτερα φορτισμένη πολιτικά περίοδο για την Ελλάδα, μέχρι και την Πρωτοβουλία των έξι στην οποία μετείχαν οι ηγέτες έξι χωρών της υφηλίου, ένας εκ των οποίων ήταν και ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Η έκθεση είναι ανοιχτή στο κοινό από τις 23 Ιουνίου έως τις 30 Δεκεμβρίου 2016.

Σύμφωνα με το άρθρο 40 του Ν.1946/1991 τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) υποχρεούνται να καταρτίζουν και να θέτουν στη διάθεση των μελετητών, καταλόγους των αρχείων που διαθέτουν με τη μορφή του Εθνικού Ευρετηρίου Αρχείων (Ε.Ε.Α.).

Το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Σημίτη (www.simitis-foundation.org), συστάθηκε το 2008 και αποτελεί κοινωφελές ΝΠΙΔ. Ένας από τους βασικούς σκοπούς του είναι η δημιουργία και διαφύλαξη του πολιτικού αρχείου του Κωνσταντίνου Σημίτη, που αποτελείται από χειρόγραφα, από έντυπο, ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό υλικό.

Το Αρχείο Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημίτη (http://repository.costas-simitis.gr/) αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς του Ιδρύματος και αποτυπώνει την πορεία της πολιτικής σκέψης, των ιδεολογικών αναφορών και τη διαδρομή του προβληματισμού του πρώην πρωθυπουργού για τα εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή θέματα. Επιπλέον ένας από τους βασικούς στόχους του αποτελεί η έρευνα και η μελέτη της νεότερης πολιτικής ιστορίας και πολιτικής σκέψης της χώρας μας. Απευθύνεται σε ερευνητές, μελετητές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, πολιτικούς, κοινωνιολόγους, ιστορικούς, φοιτητές αλλά και απλούς ενδιαφερόμενους δικτυακούς επισκέπτες.

Άρρηκτα συνδεδεμένο με τα Γ.Α.Κ., λόγω της μεταφοράς και παράδοσης για τακτοποίηση και φύλαξη των τεκμηρίων που αποτέλεσαν το Γενικό Αρχείο Πρωθυπουργού (Ν.2846/2000) και θέλοντας να ενισχύσει την προσπάθεια δημιουργίας ενός Ε.Ε.Α., θεωρώντας ότι θα αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την καταγραφή του αρχειακού πλούτου της χώρας, συμπλήρωσε και απέστειλε Δελτία Αρχειακής Περιγραφής.

Με τον τρόπο αυτό συνέβαλλε στην εκ του νόμου προβλεπόμενη εποπτεία των Γ.Α.Κ. επί του συνόλου του αρχειακού υλικού της χώρας και την πρόσβαση των ερευνητών σε αυτό, ενισχύοντας τη διεθνή «πρωτοβουλία ανοιχτής πρόσβασης στην πληροφορία», η οποία αποτελεί και βασικό στόχο του Αρχείου Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημίτη.

6/5/2015

«Η διαπραγμάτευση με τους εταίρους πρέπει να οδηγήσει σε συμφωνία. Αν δεν οδηγήσει σε συμφωνία. η εξέλιξη θα είναι ιδιαίτερα αρνητική. Γι΄αυτό πιστεύω ότι πρέπει να πετύχουμε τον συμβιβασμό που είναι αναγκαίος».

Αυτό δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, προσερχόμενος στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στο πλαίσιο εκδήλωσης για την παρουσίαση του Ψηφιακού Αποθετηρίου που φιλοξενεί το πολιτικό Αρχείο του Ιδρύματος Κ. Σημίτη.

Κάθε συμφωνία, είπε ο κ. Σημίτης, έχει όρους, δεν υπάρχει συμφωνία χωρίς όρους. Και αυτή η συμφωνία, πρόσθεσε, θα έχει όρους και οι όροι πρέπει να συζητηθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε όφελος και των δύο πλευρών.

Στην εκδήλωση παρευρέθη πλειάδα ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ.

http://www.tanea.gr/news/politics/article/5236020/shmiths-prepei-na-petyxoyme-to-symbibasmo-poy-einai-anagkaios/

6/5/2015

Ο Κ. Σημίτης είναι ο μοναδικός πρωθυπουργός ο οποίος παρέδωσε το προσωπικό του αρχείο, γεμάτο από ιστορικά στοιχεία, στο Γενικά Αρχεία του Κράτους. Ουδείς άλλος πρωθυπουργός έπραξε παρόμοιο και για τον κ. Σημίτη πρέπει να υπάρχει αρχείο για να έχουν πρόσβαση και οι απλοί πολίτες, αλλά και οι κυβερνώντες συνείδηση της ιστορίας τους, της δουλειάς και των αγώνων που έχουν γίνει για να φτάσουμε σ΄ένα αποτέλεσμα. «Δεν γίνεται αυτό, δεν μπορεί να γίνει αυτό, δεν είναι επιστημονικό, να αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη η ιστορία», είπε χαρακτηριστικά για να προσθέσει: «Βρισκόμαστε σε μία ακραία κατάσταση και εκφράζω την ελπίδα ότι θα την ξεπεράσουμε και θα επέλθει συμφωνία».

Σε μια γεμάτη αίθουσα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (από στελέχη του ΠαΣοΚ, αλλά και υπουργούς επί κυβερνήσεων Κ. Σημίτη), έγινε η δημόσια παρουσίαση του πλούσιου και ενδιαφέροντος από κάθε πλευρά προσωπικού αρχείου του ψηφιακού αποθετηρίου του πρώην πρωθυπουργού, που φιλοξενεί το πολιτικό αρχείο του Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημίτη, Πρόεδρος του οποίου είναι η κυρία Δάφνη Σημίτη. Το αρχείο περιλαμβάνει τα πάντα, ακόμα και τα περίφημα μπλοκάκια του, όπως είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά, τα μπλοκάκια που κατέγραφε την πολιτική του δράση, τις επαφές του, τις συνομιλίες του με προέδρους κυβερνήσεων και αρχηγούς κρατών, ακόμα και τις οδηγίες που έδινε στα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου.

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=701505

6/5/2015

Η διαπραγμάτευση με τους εταίρους πρέπει να οδηγήσει σε συμφωνία. Αν δεν οδηγήσει σε συμφωνία η εξέλιξη θα είναι ιδιαίτερα αρνητική. Γι΄αυτό πιστεύω ότι πρέπει να πετύχουμε το συμβιβασμό που είναι αναγκαίος. Αυτό δήλωσε ο Κώστας Σημίτης προσερχόμενος στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στο πλαίσιο εκδήλωσης για την παρουσίαση του Ψηφιακού Αποθετηρίου που φιλοξενεί το πολιτικό Αρχείο του Ιδρύματος Σημίτη.

Κάθε συμφωνία είπε ο κ. Σημίτης, έχει όρους, δεν υπάρχει συμφωνία χωρίς όρους. Και αυτή η συμφωνία, πρόσθεσε, θα έχει όρους και οι όροι πρέπει να συζητηθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε όφελος και των δύο πλευρών.

Στην εκδήλωση παρευρέθη πλειάδα ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=64182553

7/5/2015

Μήνυμα επιτάχυνσης των εξελισσόμενων διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και στους εταίρους της εξέπεμψε χθες ο κ. Κ. Σημίτης. Ο πρώην πρωθυπουργός, προσερχόμενος σε εκδήλωση για την παρουσίαση του έργου ταξινόμησης και ψηφιοποίησης του προσωπικού αρχείου του, δήλωσε: «Η διαπραγμάτευση πρέπει να οδηγήσει σε συμφωνία. Αν δεν οδηγήσει σε συμφωνία, η εξέλιξη θα είναι ιδιαίτερα αρνητική. Πρέπει να επιτύχουμε τον συμβιβασμό, που είναι αναγκαίος». Σχολιάζοντας τα μέτρα τα οποία θα κληθεί να λάβει η κυβέρνηση σε περίπτωση συμφωνίας, ο κ. Σημίτης επισήμανε πως «κάθε συμφωνία έχει όρους. Και αυτή θα έχει όρους». Και πρόσθεσε ότι οι όροι θα πρέπει να συζητηθούν και να συνομολογηθούν κατά τρόπο ο οποίος «θα είναι προς όφελος και των δύο πλευρών». Αναφερόμενος στην πορεία της Ελλάδας από την ένταξη στην ΟΝΕ έως σήμερα, είπε ότι δεν αλλάζουν τα πράγματα από τη μια μέρα στην άλλη και ότι «δεν μπορεί να πιστεύουν κάποιοι ότι αυτοί θα παίζουν τα νταούλια και οι άλλοι θα χορεύουν. Δεν γίνεται αυτό και, αν θέλετε, δεν συνδυάζεται με τη μαρξιστική φιλοσοφία».

Στη χθεσινή εκδήλωση παρευρέθησαν πρώην και νυν στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Μίλησαν η κ. Δάφνη Σημίτη, η οποία είναι πρόεδρος του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Σημίτης», και οι κ. Δάφνη Κυριάκη–Μάνεση και Εύη Σαχίνη. Θέμα της συζήτησης ήταν η ανάδειξη και η αξιοποίηση του αρχείου του πρώην πρωθυπουργού, το οποίο αριθμεί περί τα 40.000 έγγραφα. Το αρχείο εκτείνεται χρονικά από τη δεκαετία του ’60 και τον Ομιλο Παπαναστασίου (ο κ. Σημίτης ήταν από τα ιδρυτικά μέλη) και περιλαμβάνει έγγραφα από την αντιδικτατορική δράση του κ. Σημίτη, μέχρι την πρωθυπουργική θητεία του (1996-2004).

http://www.kathimerini.gr/814167/article/epikairothta/politikh/k-shmiths-na-kleisei-syntoma-h-symfwnia

06/05/2015

Καλησπέρα σας!

Σας ευχαριστούμε πολύ που είστε σήμερα μαζί μας εδώ, στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, για την πρώτη παρουσίαση του Αρχείου του Ιδρύματος «Κωσταντίνου  Σημίτη».

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου και εγώ προσωπικά, θα ήθελα πριν απ’ όλα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που βοήθησαν το έργο αυτό να προχωρήσει και να περάσει την πρώτη φάση ολοκλήρωσής του. Την κυρία Μάνεση που εργάστηκε για τον  επιστημονικό σχεδιασμό  του Αρχείου, τον Θωμά Χιώτη και την Ελένη Καρανικόλα που έκαναν την καθημερινή δουλειά μυρμηγκιού της τεκμηρίωσης, την ομάδα του ΕΚΤ και την κυρία Σαχίνη που μας φιλοξένησαν και θα συνεχίσουν να μας φιλοξενούν, τον γραφίστα κ. Στέλιο Κρητικό και τον πληροφορικό της ιστοσελίδας του Ιδρύματος κ. Βασίλη Παπαζαφείρη.

Ένα ιδιαίτερο ευχαριστώ ανήκει επίσης στους ιδιώτες χορηγούς και δωρητές  του Αρχείου, χωρίς τη συνδρομή των οποίων δεν θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει τόσο συστηματική εργασία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.  Τους ευχαριστώ εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου και θέλω να υπογραμμίσω τη συμβολή τους ιδιαίτερα στην ποιότητα του έργου μας.

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι αυτή τη στιγμή χαράς λυπάμαι που λείπουν από κοντά μας ο Γιώργος Παπαδημητρίου και ο Νίκος Θέμελης, δυο στενοί συνεργάτες και μέλη του πρώτου ΔΣ του Ιδρύματος. Μας λείπει η παρουσία τους, το δημιουργικό μυαλό, η γνώση και η κοινωνική ευαισθησία τους.

 Θα κάνω μια μικρή αναδρομή στην ίδρυση του Ιδρύματος «Κωσταντίνου Σημίτη» το 2007. Γιατί  θεμελιώσαμε το Ίδρυμα, με ποιο σκοπό; Η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη αλλά έχει πολλές πλευρές. Καταρχάς σκοπός μας ήταν και συνεχίζει να είναι η µελέτη εθνικών, οικονοµικών, πολιτικών και  πολιτισµικών  προβληµάτων της χώρας. Αυτό λέει το Καταστατικό του Ιδρύματος αλλά και είναι κάτι που το πιστεύουμε πολύ. Όχι μόνο τώρα, στην περίοδο της κρίσης αλλά και παλαιότερα και, φοβάμαι, στο μέλλον δεν θα λείπουν τα προβλήματα και αυτά απαιτούν πρώτα απ’ όλα ανάλυση, μελέτη και σχεδιασμό. Αυτή ήταν πάντοτε η μέθοδος του Κώστα Σημίτη κι αυτή θέλουμε να είναι η στρατηγική του Ιδρύματος στο παρόν και το μέλλον.

Αλλά αρκεί άραγε η μελέτη και η ανάλυση; Ασφαλώς η απάντηση είναι όχι. Για το λόγο αυτό, ένας από τους στόχους του Ιδρύματος είναι  η  διατύπωση προτάσεων για την εµπέδωση µιας κοινωνίας ευθύνης, αλληλεγγύης και δηµιουργίας.  Κι ακόμη παραπέρα,  η συµβολή στην ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών, των οργανώσεων και πρωτοβουλιών της

Όπως όλοι γνωρίζετε μία από τις «αδυναμίες» του Κώστα Σημίτη υπήρξε πάντοτε, από τότε που τον γνώρισα, και ήταν πολύ νέος, ο ευρωπαϊκός του προσανατολισμός. Γι’  αυτό και το Ίδρυμα στοχεύει επίσης  στην προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στην  προώθηση   και την ανάπτυξη σχέσεων µε ιδρύµατα και οργανισµούς του εξωτερικού, που προωθούν πρωτοβουλίες για την ειρήνη, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και τη διεθνή συνεργασία.

Όλα τα παραπάνω, απαιτούν βέβαια από εμάς πρώτα απ’ όλα την φροντίδα και την ταξινόμηση του Αρχείου, που απ’ ό,τι παρακολούθησα από κοντά  όλα αυτά τα χρόνια δεν είναι καθόλου εύκολη και απλή δουλειά, εάν θέλουμε να έχει πραγματικά αποτελέσματα. Έπειτα έπρεπε να σκεφτούμε  την πρόσβαση του κοινού, των ερευνητών, των φοιτητών αλλά και κάθε ενδιαφερόμενου, στο έργο του Κώστα Σηµίτη. Δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτό. Δεν θέλουμε ένα αρχείο κλειστό και απρόσιτο αλλά ένα αρχείο ζωντανό και προσιτό. Τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια  βάλαμε μπρος αυτή τη δύσκολη δουλειά: να ταξινομήσουμε, το πολιτικό  Αρχείο του Κώστα  Σηµίτη που αποτελείται από χιλιάδες χειρόγραφα, από έντυπο, ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό υλικό και ξεκινάει από τη δεκαετία του ’60, από τον Όμιλο Παπαναστασίου  την Αντίσταση στη χούντα των συνταγματαρχών, τις  βουλευτικές και υπουργικές θητείες, τον OΠΕΚ, την  Πρωθυπουργία  για να φτάσει ως τις μέρες μας, τις μέρες της κρίσης, τις σημειώσεις του στα περίφημα μπλοκάκια και τα βιβλία που γράφει και εκδίδει τώρα ο Κώστας Σημίτης. Οργανώσαμε το αρχείο με τη σκέψη όχι μόνο στο υλικό του αλλά με τη σκέψη στον χρήστη. Πώς θα τον διευκολύνουμε, είτε βρίσκεται κοντά είτε βρίσκεται μακριά να βρίσκει πιο εύκολα αυτό που ψάχνει.  Στόχος μας είναι, επομένως, να διαθέτουμε ένα ηλεκτρονικό ψηφιοποιημένο αρχείο αλλά αυτό έχει ακόμη αρκετή δουλειά για να ολοκληρωθεί.

Έχουμε να προγραμματίσουμε την αναζήτηση υλικού σε όλες τις πιθανές πηγές (υπουργεία, βιβλιοθήκες, στο εξωτερικό όπου έζησε και εργάστηκε ο Κώστας Σημίτης αλλά και στα αρχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κλπ). Επίσης θα θέλαμε το αρχείο να γίνει σταδιακά δίγλωσσο (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, με μεταφράσεις ή αξιοποίηση ήδη μεταφρασμένων κειμένων λχ από τα πρακτικά του Συμβουλίου Υπουργών, Διεθνών Συναντήσεων, κλπ.).

Όλα αυτά γίνονται με την πρόθεση να ενθαρρύνουμε και  να διευκολύνουμε την πρόσβαση σε νέους επιστήμονες και φοιτητές, δεδομένου ότι το περιεχόμενό του Αρχείου θα μπορούσε να αποδώσει σταδιακά μια σειρά από στοιχεία για τη μελέτη των πολιτικών τάσεων της εποχής και την κοινωνικοοικονομική τους διάσταση. Θέλουμε να αναδείξουμε, με τον τρόπο αυτό, και τον εκπαιδευτικό προσανατολισμό του Ιδρύματος.

Όπως επίσης, θα επιδιώξουμε  μελλοντικά ως Ίδρυμα  τη συνεργασία με αντίστοιχα ιδρύματα και φορείς της Ευρώπης και διεθνώς, τη συμμετοχή σε  επιστηµονικές  εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, την προώθηση ερευνών και µελετών.  Οι Δράσεις  μας θέλουμε να διασφαλίζουν τρεις προτεραιότητες:

– συμμετοχή στον πολιτικό προβληματισμό και διάλογο σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο

– επιστημονική εγκυρότητα και  καινοτόμα επιστημονική ερμηνεία

– σταθερή καλλιέργεια κριτικής πολιτικής σκέψης στην ελληνική κοινή γνώμη

Όλα αυτά βρίσκονται μέσα στο νου και τις προσπάθειες του ΔΣ του ιδρύματος και, θέλω για μία ακόμη φορά να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας στη σημερινή πρώτη εκδήλωση. Η παρουσία σας αποτελεί για μας ενθάρρυνση και στήριξη σε αυτή την προσπάθεια.

Όλα τα άλλα σχετικά με το Αρχείο αφήνω να σας τα πουν οι δύο άλλες ομιλήτριες, οι κυρίες Μάνεση και Σαχίνη, που είναι πιο κατάλληλες από μένα και θα ήθελα να μην παραλείψω να τις ευχαριστήσω για τη σπουδαία στήριξη που μας έδωσαν, οι ίδιες και οι συνεργάτες του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, για τη δουλειά του οποίου πρέπει να είμαστε γενικότερα όλοι περήφανοι.

Αποτελεί ιδιαίτερη χαρά και τιμή για εμένα, ως διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, να σας παρουσιάσω σήμερα, την ανοιχτή διάθεση του αρχείου του Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημίτη μέσα από τις προηγμένες ψηφιακές υποδομές του ΕΚΤ.

Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως σημαντική στιγμή.

Όχι μόνο για την επιστημονική κοινότητα, αλλά και για τον κάθε μελετητή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Και αυτό τόσο εξαιτίας του περιεχομένου του αρχείου, όσο και των δυνατοτήτων που οι ψηφιακές υπηρεσίες του ΕΚΤ παρέχουν στον μελετητή. Η σημασία ενός αρχείου βρίσκεται όχι μόνο στην αξία της πληροφορίας που περιέχει, αλλά και στην ευκολία με την οποία η πληροφορία αυτή είναι προσβάσιμη από τον τελικό χρήστη.

Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί έκφραση της ευρύτερης προσπάθειας του ΕΚΤ να εκπληρώσει τον θεσμικό του ρόλο, να υλοποιήσει δηλαδή στην πράξη, το δικαίωμα του πολίτη να έχει ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση που παράγεται, διατηρείται και διαχέεται με δημόσιους πόρους.

Η προσπάθεια αυτή, στον τομέα της διατήρησης και διάχυσης ιστορικών-πολιτικών αρχείων, βρίσκει την πρώτη δημόσιά της έκφραση ήδη από το 2008. Σε σχετική εκδήλωση που είχε διοργανώσει το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και την Δημοκρατία, το ΕΚΤ είχε εκφράσει το όραμα του για ενιαία και ανοιχτή πρόσβαση σε αρχεία προσωπικοτήτων με ιδιαίτερη ερευνητική, αλλά και πολιτική ιστορική αξία.

Ένα τέτοιο αρχείο, είναι αυτό του Ιδρύματος Κ. Σημίτη.

Η σημασία του έχει δύο διαστάσεις

Η πρώτη διάσταση αφορά στο ίδιο το περιεχόμενο της συλλογής. Πρόκειται για υλικό που καλύπτει περισσότερο από μισό αιώνα ελληνικής πολιτικής ζωής: από τα χρόνια του μετεμφυλιακού κράτους και την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, μέχρι την περίοδο της μεταπολίτευσης, της ένταξης της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ μέχρι σήμερα.

Η οργάνωση και διάρθρωση του υλικού, καθώς και η χρήση προηγμένων τεχνολογιών επιτρέπει τη διασύνδεση των τεκμηρίων με άλλο σχετικό υλικό και την πρόσβαση σε αυτό με πολλαπλούς τρόπους.

Διασφαλίζεται έτσι η δυνατότητα εύκολης και πραγματικής πρόσβασης σε υλικό που μέχρι πρότινος ήταν δύσκολο να δει ο μη ειδικός ερευνητής.

Η δεύτερη διάσταση της σημασίας του αρχείου του Ιδρύματος Κ. Σημίτη είναι αυτή της διάθεσής του μέσα από τις ψηφιακές υποδομές ενός οργανισμού με δημόσιο χαρακτήρα και αποστολή, όπως το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης.

Μέσα από τη συνεργασία αυτή έρχονται να υλοποιηθούν οι στόχοι τόσο του διαθέτη του περιεχομένου, δηλαδή του Ιδρύματος Κ. Σημίτη, όσο και του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.

Το Ίδρυμα Κ. Σημίτη, όπως μας ανέφερε και η πρόεδρός του κυρία Δάφνη Σημίτη έχει ως έναν από τους κεντρικούς του στόχους την ενίσχυση της έρευνας για την σύγχρονη πολιτική ιστορία, επιστήμη και κοινωνιολογία και την ελεύθερη διάθεση του περιεχομένου αυτού σε ένα κοινό που ξεπερνά τα όρια της χώρας μας.

Στην εκπεφρασμένη βούληση του Ιδρύματος Κ. Σημίτη να οργανώσει με δικούς του πόρους το αρχείο και να το υποστηρίξει με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, έρχεται να συμβάλλει το ΕΚΤ, διασφαλίζοντας ότι το σύνολο των πολιτών έχει πρόσβαση στο σημαντικό αυτό υλικό.

Δεν πρέπει να λησμονούμε, εξάλλου, ότι ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός έχει δείξει ιδιαίτερο σεβασμό και έχει συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία του αρχειακού υλικού, αφού επί των ημερών της πρωθυπουργίας του συστάθηκε ειδική υπηρεσία για την διατήρηση του αρχειακού υλικού πρωθυπουργών και μελών της κυβέρνησης, η οποία εν συνεχεία εντάχθηκε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου, όπως είναι το πλήρες του όνομα, αποτελεί την θεσμικά κατοχυρωμένη επιστημονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης της χώρας. Συγκεντρώνει την επιστημονική παραγωγή της σε ψηφιακή μορφή διασφαλίζοντας τη διατήρηση, επανάχρηση και διάχυσή της. Αποτελεί μέρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, ενός Ιδρύματος με μακρά παράδοση στην έρευνα στις θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες.

Στο πλαίσιο το θεσμικού του ρόλου, το ΕΚΤ έχει επεκτείνει τις συνεργασίες του με περισσότερους από 100 φορείς έγκριτου περιεχομένου, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες του προκειμένου να διαθέτουν το υλικό τους και να αυξάνουν τον αντίκτυπο στην επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία εν γένει.

Το ΕΚΤ έχει αναγνωρίσει από νωρίς την ιδιαίτερη σημασία των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και έχει συνεισφέρει ουσιαστικά στην ψηφιακή οργάνωση, διατήρηση και διάθεση των σχετικών ερευνητικών αποτελεσμάτων. Το ΕΚΤ παρέχει δημόσιες υπηρεσίες διεθνούς επιπέδου στο σύνολο της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας και ενισχύει την εξωστρέφεια και διαρκή βελτίωση της ποιότητας τους.

Αναφέρω ενδεικτικά τις ηλεκτρονικές εκδόσεις ανοιχτής πρόσβασης που πραγματοποιεί, με έμφαση στα έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, τις υποδομές διατήρησης και διάθεσης έγκριτου επιστημονικού υλικού, τις υποδομές μακροχρόνιας διατήρησης και τις υπηρεσίες ενιαίας αναζήτησης και διάθεσης έγκριτου πολιτιστικού περιεχομένου, και –φυσικά- το ελληνικό ευρετήριο για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες.

Γιατί, όμως, να μας ενδιαφέρει, ο θεσμικός ρόλος του ΕΚΤ και τι σηματοδοτεί η διάθεση ενός ιστορικού-πολιτικού αρχείου, όπως αυτό του Ιδρύματος Κωνσταντίνου Σημίτη, μέσα από τις δημόσιες ψηφιακές υποδομές του;

Μας ενδιαφέρει, γιατί τόσο ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται η έρευνα, όσο και ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε την πληροφορία εν γένει, έχει σήμερα μετασχηματιστεί ριζικά, σε σχέση ακόμη και με το πρόσφατο παρελθόν.

Ο ερευνητής, σήμερα, έχει ανάγκη από ελεύθερη πρόσβαση στο αρχειακό υλικό όχι μόνο σε τεκμηριωμένη, αλλά και σε ψηφιακή μορφή. Χρειάζεται αποσαφηνισμένα τα δικαιώματα επί του υλικού που θα χρησιμοποιήσει και κατανοητούς τους περιορισμούς που υπάρχουν σε σχέση με την επαναδημοσίευσή του. Απαιτείται να μπορεί να έχει πρόσβαση στο υλικό από παντού και σε κάθε στιγμή.

Κυρίως όμως, πρέπει να είναι σε θέση να κάνει αναφορά σε αυτό το υλικό με τρόπο που να μπορούν και άλλοι να δουν τις πηγές του, να τις ερμηνεύσουν διαφορετικά ή να συμφωνήσουν με τα ερευνητικά του αποτελέσματα και τελικά να εμπλακούν σε έναν διάλογο βασισμένο σε στοιχεία που προάγει τόσο την επιστημονική σκέψη, όσο και την πολιτική αποτίμηση μιας ολόκληρης εποχής.

Όλα αυτά καθίστανται δυνατά μέσα από τις ψηφιακές υποδομές που παρέχει το ΕΚΤ. Πρόκειται για υποδομές που έχουν δημιουργηθεί με δημόσια χρηματοδότηση, και αναπτύσσονται με την καθημερινή συμβολή μεγάλου αριθμού άξιων επιστημόνων που προέρχονται από πολλούς επιστημονικούς κλάδους. Για το λόγο αυτό το ΕΚΤ, διατηρώντας απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τρίτων, παρέχει πρόσβαση σε έγκριτο περιεχόμενο με τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς στο μέγιστο δυνατό αριθμό αποδεκτών.

Σε μια εποχή υπερπληροφόρησης και παραπληροφόρησης, η σημασία του τεκμηρίου, του ντοκουμέντου και της πρωτογενούς πληροφορίας εν γένει, πολλαπλασιάζεται. Δεν αρκεί να γνωρίζει κάποιος την είδηση, το γεγονός ή την ανάλυση που προέρχεται από κάποιον τρίτο, αλλά πρέπει να έχει τουλάχιστον, τη δυνατότητα να ανατρέξει στις πρωτογενείς πηγές πίσω από αυτά.

Αν είναι κάτι που επιτυγχάνεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο με την ψηφιακή διάθεση αρχείων, όπως αυτό του Ιδρύματος Κ. Σημίτη, αυτό είναι η διασφάλιση της δυνατότητας για μια «κριτική ανάγνωση» της σύγχρονής ελληνικής πολιτικής -οικονομικής ιστορίας.

Οι προηγμένες ψηφιακές υποδομές του ΕΚΤ διαμορφώνουν ένα περιβάλλον συλλειτουργίας με τους παρόχους του περιεχομένου που επιτρέπει στο έγκριτο υλικό τους να είναι προσβάσιμο από οποιονδήποτε, οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Έτσι το περιεχόμενο καθίσταται πραγματικά αναζητήσιμο, ευρέσιμο, διατηρήσιμο και αξιοποιήσιμο.

Η επέκταση των συνεργασιών που υλοποιεί το ΕΚΤ με ιδρύματα πολιτικών ή οργανισμούς και αρχεία πολιτικών στοχαστών, που έχουν κατά γενική ομολογία επηρεάσει τη σύγχρονη πραγματικότητα και αποτελούν κεφάλαιο για τις επόμενες γενιές, αποτελεί κεντρικό στόχο του ΕΚΤ για τα επόμενα χρόνια.

Μέσα από την μακρά πορεία που έχουμε ήδη διανύσει, εκτιμούμε, ότι οι συνεργασίες αυτού του τύπου αποβαίνουν πάντοτε προς όφελος της κοινωνίας καθότι αναδεικνύουν τα πρωτογενή στοιχεία και τα γεγονότα, όπως αυτά καταγράφονται σε ντοκουμέντα.

Η προσέγγιση, η ερμηνεία και η ένταξη των ντοκουμέντων σε ένα ευρύτερο συμφραζόμενο, κάτι που είναι εφικτό μέσα από τις ψηφιακές υποδομές διασυνδεδεμένων δεδομένων που προσφέρει το ΕΚΤ, αποτελεί την ουσιαστικότερη συμβολή στην διατήρηση και απόδοσή τους στον ίδιο τον πολίτη.

Ο Βιργίλιος σε ένα από τα πιο γνωστά του αποφθέγματα έλεγε ότι είναι ευτυχής εκείνος που μπορεί να γνωρίζει την αιτία των πραγμάτων. Η παροχή ελεύθερης πρόσβασης σε πρωτογενή στοιχεία και ντοκουμέντα, όπως αυτά του αρχείου Κ. Σημίτη, μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτός, πιστεύουμε, ότι πρέπει να είναι ο ρόλος ενός Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και αυτόν τον ρόλο θα εξακολουθήσουμε με συνέπεια να υπηρετούμε.